6 EKİM “ESİR ŞEHİR” İSTANBUL’UN KURTULUŞ GÜNÜDÜR
İstanbul’un 100 yıl önce tekrar Türk yurduna katılması, KUTLU OLSUN …
13 Kasım 1918 günü 1. Cihan Harbi Galipleri tarafından işgal edildikten sonra 4 yıl 10 ay 23 gün esaret altında yaşayan İstanbul, 6 Ekim 1923 günü Şükrü Nail’i Paşa’nın 3. Kolordusu, İstanbul halkının coşkulu ve heyecanlı alkışları ile şehre girer ve İstanbul esaretten kurtulur.
6 Ekim 1923 günü Ankara Hükümetinin denetim ve yönetimine giren İstanbul, 29 Ekim 1923 tarihinden sonra yeni Türk yurdu olan Türkiye Cumhuriyetimizin sınırları içinde yerini alır.
6 Ekim, İstanbul ‘un kurtuluş günüdür;
kutlu olsun!
Bizler, 13 Kasım 1918 günü, 1. Cihan harbi galipleri tarafından işgal edilen İstanbul’un, esaretten kurtuluş günü 6 Ekim 1923 gününe kadar halkının çektiği acıları, yeterince öğrenemedik.
Kurtuluş savaşı yılları tarihi ile daha fazla Anadolu’da verilen mücadele ile ilgilendiğimiz için mi olacak, İstanbul’un ve de halkının Kurtuluş savaşı yıllarından daha uzun süren esaret içinde yaşadığı acıların, fazlasını ben, Kemal Tahir’in “Esir Şehrin İnsanları” kitabından öğrenmiş bulunuyorum.
Orta öğrenim yıllarında, 29 Mayıs günleri kutlanan İstanbul’un Fetih kutlamalarının, kurtuluş günü olmaması gerektiğinin farkına varmaya başlamıştım.
Çünkü fetih, kurtuluş değildir!
Kutlamalar kurtuluşlar için yapılır!
Bu konuda da pek çoğunuzla hem fikir olduğumuza inanıyorum.
Benim bölgemde kutlanan İzmir’in 9,
Balıkesir’in 6 Eylül günleri, gerçek kurtuluş günleri iken, İstanbul’un kutlanan fetih günü yerine, kutlanacak kurtuluş günü yok mudur? diye, orta öğrenim yıllarımda düşündüğüm de oluyordu.
Son yıllarda İstanbul’un kurtuluşunun 6 Ekim olduğuna dair, yazılar da okuyoruz.
Dün (04.10.2023) tarihçi Sinan Meydan, Cumhuriyet gazetesinde, 9 Eylül İzmir’in ve
18 Eylül 1922 günü Bandırma’nın kurtuluşundan sonra, Mustafa Kemal (ATATÜRK) Paşanın dayatması ile 1. Cihan harbi Galipleri sayılan devletleri 3 Ekim 1922 günü, Mudanya’da TBMM ordularının ve Ankara Hükümetinin galibiyetini tanımaları ve Boğazlar ile Trakya bölgesinin boşaltmaları gerektiği konusunda, bir toplantıya davet eder.
Bu toplantıya alınmayan ve sonucu bir gemide bekleyen Yunan heyeti, Mudanya Mütarekesi ile Türk Yunan savaşının son bulduğunu ve kendilerini 15 Eylül 1919 günü İzmir’e çıkarıp Küçük Asya felaketi yaşamalarına sebep olan İngiltere, Fransa ve İtalya tarafından da kabul edildiğini öğreneceklerdir.
Son İngiliz birliklerinin “geldikleri gibi” İstanbul’u, Türk bayrağını selâmlayıp 2 Ekim 1924 günü terk ettiler.
2 Ekim 1923 gününe kadar geçen süreci, Mustafa Kemal (ATATÜRK) Paşa, Serbest Boğaz Bölgelerinin ve İstanbul’un işgal güçlerinden, Meriç sınırına kadar Trakya bölgemizi de Yunan askerlerinin işgalinden, Fahrettin Paşa’nın 5. Süvari Tümenini, İngiliz’lerin tüm savaş tehditlerine rağmen, Serbest Boğaz Bölgesine, Çanakkale’nin 15 km güneyine kadar yürütür.
İtalyan ve Fransızlar’ın terk edip yalnız bıraktıkları İngilizlere karşı Gazi Mustafa Kemal (ATATÜRK) Paşa, bazen Edremit’te bulunan 2 Kolordumuzun süngülerini, bazen de Fahrettin Paşa’nın 5. Tümen süvarilerin kılıçlarını göstererek, Trakya bölgesini, Boğaz’lar ve dolaylı şekilde İstanbul’u nasıl dahiane bir zeka ile kurtarıp, vatan topraklarımıza dahil ettiğinin nesillerimize bir ödev olarak öğretilip, bilinmesi gerekir.
9 Eylül 1922 İzmir’in kurtuluşu ilâ 6 Ekim 1923 günleri arasındaki tarihin akış biyografisinin de okunmasının yararlı olacağı inancındayım.
“6 EKİM” İstanbul’un 100’üncü Kurtuluş Günü’dür, Kutlu Olsun.
Remzi UYSAL
Bostancı/Edremit, 05 Ekim 2023
