Başlıktaki söz genellikle geri kalmış, kalabalık toplumlar için kullanılsa da sanıyorum ki çok da uzak olmayan bir gelecekte tüm insanlık için ya da en azından çok zengin bir sınıf dışında geri kalan tüm insanlık adına bu tanımın bir benzeri yapılacak. “Çöpler…” Diyecekler bizim için.
Peki, çöp tanımını biz insanlık için neden yapacaklar? Tabii ki de lüzumsuz birer et parçasına dönüştüğümüz zaman veya daha doğru bir tabirle; bir robotun maliyetinin bir insandan düşük olduğunu zaman…
Öyle ya çocuk işçileri saymazsak, bir insanın ortalama 20’li yaşlarına gelene kadar bir maliyeti var. Bu maliyet, bir doktor için daha yüksek, ortama bir er için daha düşük, en üst düzey bir komutan ya da hakim için daha yüksek. Bu maliyetler, hastalık, enflasyon ve benzeri durumlar da hesaba katılınca artarken, bir robot veyahut, bir yapay zekalı bilgisayar için giderek düşüyor.
Tabii ki bunlar üretim maliyetleri, eğer işin içine enerji maliyetlerini ve karbon ayak izini katarsak, insanın bir dilim ekmek ve bir üç zeytine yaptığını YZ, bir nükleer santrale yapılıyor, her 30 soruya verdiği cevap, yarım bardak suyu dünyadan buhar ediyor.
Enerji evrenin para birimi be dostum, Kardaşev ölçeğine göre henüz tip bir, bir medeniyet bile olamamışken konuyu neden uzatıyorsun diyeceksiniz ama eğer, robot ve yapay zeka teknolojileri olmasa tip bir tarzı medeniyet bile insanlığa yeter ve artar bile.
Neyse benim konum insanlık… İnsanlık için bilimin önemini en iyi bilenlerden birisi olsam da şununda farkındayım ki, bilimin ilerlerişi çoğu zaman kanlı olmuştur. Tıpkı atomun parçalanması gibi… Atomu parçalayan bilim, Japon’ların, Çernobil yüzünden dolaylı ya da direkt ölenlerinn kanlarını ellerinde taşımaktadır.
Şimdi ise tüm dünyanın kanı bilimin ellerine bulaşmak üzere. Hem de hiç çıkmayacak şekilde…
Yz, insanlık için çok güzel sonuçları olacaktır mesela sağlık alanında daha doğru sonuçlar alınacak ve hızlı tedaviler uygulanacak. Ama öte yandan bu hizmeti kimler alabilecek?
Söyle söyleyeyim, eskiden büyük bir kaygım vardı, yznin sanata el atması, sanatı öldüreceğini düşünüyordum, fakat sanatın bir çeşit çığlık olduğunu biliyorum. Bu da hiçbir zaman susmaz. Ama susmasa bile benim gibi, kendini sanat ile gösterip, “Bakın ben yaratıcıyım, bana iş verin” durumu artık olmayacak. Çünkü benim saatler, günler ayırarak bulacağım fikirleri yapay zeka saniyeler içinde bulacak. Aylık 20 dolara fikir bulan bir yazılım için kimse 1000 dolar ve üzerini ödemek isteler tabii ki de.
Bakın raporlara göre 2023’ün mart ayında ilk yapay zeka kırıntıları çıkmaya başladıktan sonra çok değil sadece iki ayda şirketlerde çalışanların %5’i işten çıkarılmış. Üstelik şirketler kar ettikleri halde; daha çok kar etmek için böyle bir yola başvuruyor.
Fakat hesaba katmadıkları bir şey var; öğrenci üniversiteyi bitirene kadar iş alanları çoktan yapay zeka tarafından ele geçirilirken ve bu öğrenciler işsiz kalma tehlikesiyle karşı karşıya kaldıkları zaman geri kalan tüm insanlıkta işsiz kalma tehlikesiyle karşı karşıya iken üretilen ürünler ve hizmetler kimlere satılacaklar? 20 dolarlık bir ürünü alamazken ben bu giderek artacak olan işsizlik dalgasıyla birlikte kim alacak bu hizmetleri alacak? Bazı insanlar yapay zekayı eğitebilecekleri, ona emir verebileceklerine inanıyorlar. Kısa bir süre için bu mümkün olsa da, orta ve uzun vadede sürekli gelişen bir yapay zeka buna ihtiyaç duymayacaktır.
Çok da uzak olmayan bir gelecekte, eski mahkum ve engelliler konan kotalar gibi muhtemelen, yz ve robotların arasında çalışmak için insanlara da kotalar konacak, mamafih bu da yeni nesil işsizliğe çözüm olmayacaktır. Orduda bile artık F16’lar yzye kullandırılırken, işsizliğe karşı herhangi bir isyanda, John Connor’ın T1000’e karşı şansından daha az şansımız olacağı şüphe götürmez bir gerçektir.
Bu yazıyı yazmadan önce, ve yapay zeka çıktığından beri düşünüyorum; acaba teknoloji karşıtı bir insan mıyım diye ama ben teknoloji karşıtı değilim ama bilim kesinlikle insan karşıtı yoksa kendinden üstün düşünebilen bir şeyi bu denli hızlı geliş geliştirmenin başka bir açıklaması olamaz.
Evimsel süreçte, kullanılmayan uzuların yok olmaya, körelmeye mahkum olduğu herkes tarafından bilinmekte. Bu durumda beynini kullanmayan bir insanlık beyinsizlikten başka bir durum yaşamaz ki.
Bu dediklerimi sadece ben değil teknoloji bağımlıları ve bilim insanları da söylüyor. Örneğin Evrim ağacı kanalının sunucu…
Belki Bora Özkent karına kar kattığı için şu an bunu göremiyor, ama ileride bir gün robotik bir dünyada çocukları dışlandığı zaman oda farkına varacak.
Durum kapitalizmin yıkılmasından, çok daha öte insanlık medeniyetinin sonuna giden yol.
Bir Tesla kendi kendime gidebiliyor olsa onu alamadıktan sonra, o Tesla ne işe yarayacak? Uzaya bir insan çıkmadıktan, diğer gezegenlere biyolojik olarak gitmedikten sonra her birinin ne anlamı kalıyor ki?
Belki insanlık birbirine yaptığının bedelini yok olarak ödeyecek. Bunu hak ettiğini düşündüğüm çok zaman da oldu, ama evrenin bunca güzelliğini yorumlayacak bir varlık olarak bence hayatta kalmamız gerekiyor. İnsan bir çöp yığınından çok daha ötesidir…