Kırım Tatarlarının sürgünü
1941, 1942 ve özellikle 1944 yıllarında SSCB yönetiminin kararıyla “Nazilere yardım etmeleri dolayısıyla” Almanlar, Ermeniler, Bulgarlar, Yunanlar, İtalyanlar, Macarlar ve Rumenler gibi Kırım Tatarları da Kırım’dan sürgün edildiler. Sürgünün büyük kısmı, 18 Mayıs 1944 tarihinde tüm Kırımlı yerleşim yerlerinde başladı.
Yıllar geçse de unutmadık unutulmayacak !!!
79 yıl önce yaşanan içler açısı, Kırım Tatarlarının sürgünü zorunlu sürgün 18 Mayıs 1944 sabahı başladı ve 3 gün sürdü. Bu sürede 238 bin 500 kişi, yani Tatar nüfusunun neredeyse tamamı sürgün edildi.
Sürgün değil, Kırım Tatarlarını yok etmektir…
Sovyetler Birliği’nin Nazilerle işbirliği yapmakla suçladığı Kırım Tatarlarını Orta Asya’ya sürmesinin üzerinden 79 yıl geçse de , asla kanayan yara , hâlâ kabuk bağlamadı, ince ince kanar , hemide sızlar, yanar…
18-20 Mayıs 1944’te trenlere bindirilen Tatarların neredeyse tamamı başta Özbekistan olmak üzere Asya kıtasının içlerine gönderilmişti…
2016 Eurovizyon şarkı yarışmasında Ukrayna’yı temsil eden ve birinci olan Cemile de, seslendirdiği şarkı da bu sürgünü konu ederek dünyaya duyurmuştu. …
Sovyetler Birliği’nin 1922’de kurulmasının ardından Moskova Kırım Tatarlarını özerk yerli nüfus olarak tanıdı.
1920 yılında Tatarlar Kırım’da gazeteleri, eğitim kurumları, müzeleri, kütüphane ve tiyatrolarıyla kendi kültürlerini geliştirdiler…
1930’dan sonra Sovyet rejimi Tatarlar ve diğer halklar üzerinde baskı kurmaya başladı. Önce Rusya’nın kuzeyinde yaşayan Tatarlar sürgüne gönderildi ardından 1932-33 yıllarında kıtlık yaşandı…
Zorunlu sürgün 18 Mayıs sabahı başladı ve 20 Mayıs’ta son buldu.
Bu sürede 238.500 kişi, yani Tatar nüfusunun neredeyse tamamı sürgün edildi…
“Vatan hainliği, Sovyet halkını imha etme girişimi ve Nazi işgalcileriyle işbirliği” Kırımlı Tatarların sürülmesinin resmi gerekçesi olarak gösterildi….
Kırım Savaşı sırasında yetişkin erkeklerin yüzde 15’i Kızıl Ordu’da görev yapıyordu.
Bu askerler sürgün sırasında ordudan atıldı ve Sibirya ve Ural dağlarındaki çalışma kamplarına gönderildi.
İçişleri Halk Komiserliği Tatarların evlerine giderek vatan hainliği nedeniyle sürgün edildiklerini ilan etti.
Her eve eşyalarını toplamak için 15-20 dakika süre verildi.
Her ailenin 500 kilo yük taşıma hakkı olmasına rağmen insanların çok daha az eşya taşımasına imkan dâhi tanınmadı…
Tatarlar, in-sani değil, yük gibi, kamyonlarla tren istasyonuna taşındı ve 70 trenle doğuya sürüldü…
Vagonlar, sağlıksız, kalabalık ve sürgün sırasında çoğu çocuk ve yaşlı olmak üzere 8 bin insan yaşamını yitirdi.
Ölüm nedenlerinin başında susuzluk ve tifo,sıtma, sarı humma, dizanteri hastalıklar, geliyordu…
Tatarların çoğu Özbekistan ve komşu ülkeler Kazakistan ve Tacikistan’a gönderildi.
Bazı küçük gruplar Ural dağları çevresinde ve Kostroma bölgesine gittiler.
1948 yılında Moskova Kırım Tatarlarını hayat boyu yerleşimci olarak tanıdı.
1957 yılına kadar Tatarlar kendi dillerinde ve kimlikleriyle faaliyet gösteremediler.
1950 ve 60’larda Tatarlar vatanlarına dönmek için Özbek kentlerinde düzenledikleri eylemlerle mücadele verdi.
Zamanla Kırım Tatarlarının hakları genişledi ama Tatarların Kırım’a dönüşü 1989’a kadar gerçekleşmedi…
Kırım Tatarları için son zorluk Rusya’nın Kırım’ı Mart 2014’te ilhak etmesi oldu.
Baskı altında hisseden bazı Tatarlar Kırım’ı terk etti.
Ne yazık ki, tarihi çalışmalar ve diplomatik belgelerde Kırım Tatarların zorunlu yeniden yerleşimi soykırım değil sürgün olarak tanımlanıyor…