“Yetiş imdadıma Ya HIZIR YA İLYAS”
HIDIRELLEZ KUTLU OLSUN!
Her yıl 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece kutlanan Hıdırellez, doğanın uyanışı, baharın gelişi ve bereketin sembolüdür.
Bahar geldi mi, yel ile gelir derler; işte o yel, Hıdırellez gecesi umutla eser.
Türk coğrafyasında, Orta Asya’dan Anadolu’ya, Balkanlar’dan Mezopotamya’ya uzanan kadim bir gelenektir bu.
Hem kültürel mirasımız, hem de gönlümüzde yeşeren dualar ve dileklerdir.
Hızır ve İlyas’ın Kutsal Buluşması
Halk inanışına göre bu gece, karada ihtiyaç sahiplerine yardım eden Hızır (a.s.) ile denizlerde yardımcı olan İlyas’ın (a.s.) yeryüzünde buluştuğu gündür.
Bu kutlu buluşma, doğaya hayat verir; çiçekler açar, sular şifa olur, dilekler kabul bulur.
Gönül gözüyle bakan bilir ki, bu gece yürekten dilenen her dua, rahmete karışır.
Kur’an-ı Kerim’de Hızır’ın (a.s.) bilgeliğinden ve Allah katından bir rahmetle gönderildiğinden söz edilir (Kehf Suresi, 65-82). Hızır, bilgi, sabır ve hikmetin temsilcisidir.
Türk Dünyasında Hıdırellez
Türk Cumhuriyetleri’nde Hıdırellez, bazen “Yıl Başı” olarak kabul edilir.
Doğanın canlanmasıyla birlikte yeni yılın, yeni dileklerin ve yeni başlangıçların simgesi olur.
Türkmenistan’da “Yaşil Ay” (Yeşil Ay), Azerbaycan’da “Xıdır Nabi” gibi isimlerle de kutlanır.
Anadolu’nun dört bir yanında ise “Hızır Günü” olarak anılır.
Taş yerinde ağırdır derler; işte bu gelenek, bulunduğu her yerde kıymetiyle yaşatılır.
Hıdırellez’de Neler Yapılırdı?
Eskiden mahallemizin bahçeli evlerinde, 5 Mayıs akşamı başlayan kutlamalar 6 Mayıs ikindiye dek sürerdi.
Bir elin nesi var, iki elin sesi var diyerek bir araya gelir, gül ağacının altına dilekler gömerdik.
Ne ekersen, onu biçersin derler ya; biz de dileklerimizi kırmızı kurdelelerle bağlardık.
Bazı bölgelerde “baht açma sopası” adı verilen bir sopa hazırlanır, gece herkes bu sopaya niyetini bağlayarak sırayla bir çömleğe atardı.
Sabah olunca niyetler çekilir, maniler söylenir, umutla gülümseyen yüzler görülürdü.
Bu gelenek “niyet çömleği” ya da “mantıku’t-tayr” (kuş diliyle dilek) olarak da bilinir.
Dile kolay, gönle zor olan geçmiş geleneklerde, “ilk maya” geleneği de önemli yer tutar.
Yoğurt tutarsa yıl bereketli geçeceğine inanılırdı.
Bereket yağmurla gelir der büyükler; işte o bereket, Hıdırellez sabahı toprağa ve gönüllere düşerdi.
Ateşten Atlamak, Çiy Toplamak;
Büyük ateşler yakılır, üzerinden ateşten atlanarak arınma ritüelleri yapılırdı.
Sabahın ilk ışığında toplanan çiy suyu, hastalara, bebeklere, hayvanlara şifa olsun diye kullanılırdı.
Baharın sabahı, dualarla başlardı.
Hıdırellez Duaları
“Allahümme Rabbühü Ya Halkalhalas Muhammedin Resulullah
Yetiş imdadıma Ya HIZIR YA İLYAS”
Bir başka dua ise şöyleydi:
“Bin bir adım bir adım / Allah bir adım adım / Kerim kerem Allah
Başımda bir duman var, yardım eyle ya Allah
La ilahe illallah, Muhammeden Resulullah
Yetiş imdadıma Hızır ile Allah
Birsin sen, kullarını görürsün
Biz gibi kulların yardımcısı sensin, Hızır deryada
Erdim murada, amin.”
Hıdırellez; yaşamın, doğanın, umudun ve birliğin bayramıdır.
Gülme komşuna, gelir başına derler ya, bugün herkesin dileği herkesin duasıdır.
Dileklerinizin kabul olması, hayallerinizle buluşmanız dileğiyle…
HIDIRELLEZİNİZ KUTLU OLSUN!
Dilber KÖSE