YÖRÜKLÜK *12 *
Efeler muazzam bir plan ve disiplin içerisinde hareket etmek zorundalar.
Yoksa kendi yaşamlarını sürdüremezler.
İşte bu noktada dış yapılanma devreye giriyor.
Nedir bu dış yapılanma?
Efelerin dışarıda gözü, kulağı ve yatağı vardır. Gözü zaptiyenin (kolluk kuvveti) yanı başındadır. Zaptiye harekete geçti mi göz, kulağa haber verir. Kulak istikameti takip ederek yatağa haber verir. Yatak da efeye haber verir.
Bu muazzam istihbarat, efelerin ansızın basılmasına engel olur. Bu sırada efeler yer değiştirir. Efelerin bu bölgedeki istihbaratı, yani gözü, kulağı ve yatağı vardır.
Aynı şekilde zaptiyenin de işbirlikçileri vardır. Efeleri ihbar ederler.
Bunlar azınlıktadır. Açığa çıktıkları an efeler tarafından cezalandırılacağını bilirler…
Efelerin gözü, kulağı ve yatağının neresi olduğu ve kimlerden oluştuğu bilinmez.
Bazen bir çoban, bazen bir meczup olabildiği gibi bazen de bayanlar ya da çerçiler (seyyar satıcı) olabilmektedir.
Bu göz, kulak ve yatak her efenin kendisine hizmette bulunur.
İstihbarat efelerde, hasım olmayan efeler arasında da paylaşılabilir. Göz, kulak ve yatak arasındaki koordinasyonu sağlayan, efeye en yakın olan kişidir.
Yani bir kızandır. Efeler yer değiştireceği zaman efe, baş kızana (yardımcısına) buyruk verir. Baş kızan da diğer kızanlara iletir. Hangi tarafa gidilecekse öncüler keşif amacıyla önden gönderilir.
Neden harekete geçildiği kimse sorgulanmaz. Yine o bölgedeki göze, kulağa ve yatağa haber verilir.
O yıllarda ahali, İstanbul hükumetinden ümidi kesmiş. Onun için adaleti efelerin sağlayacağına inanmış. Her olayı zamanı içinden değerlendirmek lazım.
Halkın efelere güvenmesi doğrudur, yanlıştır.
O zaman zarfında doğru bir karar vermişler. Çünkü asker olsalar burada neslini Rum ve Ermeni çeteler yok edecek. Bir de Kurtuluş Savaşı’na katılacak milis kuvvet olmayacaktı…