Depremler sadece binaları değil, insan psikolojisini ve nörolojik sistemini de derinden etkiler. Deprem sonrası bazı insanlar, günler, hatta haftalar geçmesine rağmen hâlâ sallanıyor gibi hissettiğini belirtiyor. Bu durumu bilim dünyası “hayalet deprem algısı” olarak tanımlıyor.
Hayalet deprem algısı, kişinin çevresinde gerçek bir hareket olmamasına rağmen hâlâ sallanıyor ya da hareket ediyor gibi hissetmesi durumudur. Bu durum, beynimizin dengeyi kontrol eden bölgelerinin (özellikle iç kulak ve beyin arasındaki bağlantılar) deprem sonrasında da “hareket var” sinyalleri göndermeye devam etmesi nedeniyle ortaya çıkmaktadır.
Deprem sonrası birçok psikolojik belirti normaldir. Bunlar arasında; kaygı ve gerginlik hissi, çarpıntı, çeşitli bedensel rahatsızlıklar, uyku düzeninde bozulmalar, artan gerilim ve öfke ile çevresel uyaranlara karşı aşırı hassasiyet gibi durumlar sayılabilir. Olağandışı bir duruma verilen sıra dışı tepkiler aslında beklenen ve normal tepkilerdir.
Hayalet deprem algısına neden olan birkaç durum vardır. Bunlardan biri, travmatik olay sonrası beynin tehlikenin devam edip etmediğini anlamak için sürekli çevreyi taramasıdır. Dinlenme hâlinde (özellikle uzandığımızda veya sakin olduğumuzda) bu hissin daha belirgin hâle gelmesi yaygın görülür. Bu algının genellikle birkaç gün veya haftalar içinde kendiliğinden azalması beklenir; ancak uzun sürdüğünde profesyonel destek gerekebilir.
Hayalet deprem algısıyla baş edebilmek için gerçekçi bilgiye erişim önemlidir. Korku ve paniği artıran abartılı içeriklerden uzak durmak faydalı olacaktır. Nefes egzersizleri ve mindfulness gibi gevşeme teknikleriyle bedeninizi rahatlatmaya çalışabilirsiniz. Özellikle çocuklarda günlük rutini sürdürmek güven hissini pekiştirir.
Hayalet deprem algısı, vücudumuzun ve beynimizin hâlâ alarm durumunda olmasından kaynaklanan geçici ve doğal bir tepkidir. Bu süreçte önemli olan, bedeninizin verdiği mesajları dinlemek ve onları yönetmeye çalışmaktır.