BMGK, İsrail’in Somaliland hamlesi için acil toplanıyor

İsrail’in Somaliland’ı bağımsız devlet olarak tanımasının ardından BMGK 29 Aralık’ta acil toplanacak. Karar, küresel tepkilere yol açtı.

İsrail’in Afrika Boynuzu’nda yer alan Somaliland bölgesini bağımsız bir devlet olarak tanıması, uluslararası arenada diplomatik bir deprem etkisi yarattı. Kararın ardından Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), bölgedeki siyasi dengeleri ve Somali’nin toprak bütünlüğünü doğrudan ilgilendiren bu gelişmeyi ele almak üzere 29 Aralık’ta acil toplantı yapma kararı aldı. The Times of Israel’in haberine göre oturumda, İsrail’in attığı bu adımın uluslararası hukuk, bölgesel güvenlik ve Afrika Boynuzu’ndaki istikrara etkileri masaya yatırılacak. İsrail’in Somaliland’ı tanıması, 1991’den bu yana tek taraflı bağımsızlığını ilan etmiş ancak bugüne kadar hiçbir ülke tarafından resmen tanınmamış olan bölge için tarihi bir dönüm noktası olarak görülürken, Somali hükümeti ve birçok ülke bu kararı ülkenin egemenliğine açık bir müdahale olarak nitelendiriyor. Diplomatik çevrelerde, İsrail’in bu hamlesinin Afrika, Orta Doğu ve Birleşmiş Milletler dengelerinde yeni bir tartışma başlatacağı değerlendiriliyor.   The Times of Israel gazetesinin aktardığına göre Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), İsrail’in Somaliland bölgesinin bağımsızlığını tanıma kararını görüşmek üzere 29 Aralık’ta acil toplantı yapacak. İsrail’in bu kararı, uluslararası hukuk ve Somali’nin toprak bütünlüğü açısından ciddi tartışmalara yol açarken, bölgeden ve dünyadan peş peşe tepkiler gelmeye başladı. İsrail, 26 Aralık’ta Somaliland’ı bağımsız ve egemen bir devlet olarak tanıdığını duyurarak bu adımı atan ilk ülke oldu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu tarafından kamuoyuna açıklanan karar, Afrika Boynuzu’ndaki siyasi dengeleri derinden sarsarken, Somali yönetimi başta olmak üzere çok sayıda ülkenin sert tepkisini çekti. BMGK’da yapılacak toplantı öncesinde İsrail’in Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Danny Danon, ABD merkezli sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, oturumda “siyasi tartışmalardan kaçınmayacaklarını” belirtti. Danon, açıklamasında İsrail’in bölgesel istikrara katkı sağlayan ortaklarıyla iş birliğini güçlendirmek için sorumlu ve ihtiyatlı şekilde hareket etmeye devam edeceğini vurguladı. İsrail’in Somaliland’ı tanıma zamanlaması da dikkat çekti. Bu adım, Somali’nin ocak ayında başlayacak BMGK dönem başkanlığından sadece birkaç gün önce atıldı. Diplomatik çevreler, bunun bilinçli bir tercih olduğu ve İsrail’in kararını uluslararası gündemin merkezine taşıma amacı güttüğü görüşünde birleşiyor. Somaliland, 1991 yılında Somali’den tek taraflı olarak ayrıldığını ilan etmişti. O tarihten bu yana kendi yönetimini, parlamentosunu ve güvenlik yapısını kurmasına rağmen, uluslararası toplum tarafından bağımsız bir devlet olarak tanınmamıştı. Birleşmiş Milletler ve Afrika Birliği başta olmak üzere uluslararası aktörler, Somaliland’ı Somali’nin ayrılmaz bir parçası olarak kabul ediyor ve bölgeyle ilgili tüm uluslararası anlaşmaların yalnızca Mogadişu yönetimi tarafından yapılabileceğini vurguluyor. İsrail’in bu tanıma kararı, yalnızca Somali ile İsrail arasında değil, Afrika ve Orta Doğu’daki diplomatik ilişkiler açısından da yeni bir gerilim alanı oluşturdu. Somali hükümeti, İsrail’in attığı adımı “ülkenin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne açık bir saldırı” olarak nitelendirirken, Afrika Birliği de benzer yönde açıklamalar yaptı. Birçok ülke, Somaliland’ın statüsünün tek taraflı tanımalarla değil, Somali’nin toprak bütünlüğü ve uluslararası hukuk çerçevesinde ele alınması gerektiğini vurguladı. Uzmanlar, İsrail’in Somaliland’ı tanımasının arkasında stratejik ve jeopolitik hesapların bulunduğuna dikkat çekiyor. Afrika Boynuzu’nun Kızıldeniz ve Hint Okyanusu’na açılan stratejik konumu, küresel ticaret yolları açısından büyük önem taşıyor. İsrail’in bu bölgede yeni bir müttefik kazanma isteğinin, güvenlik ve ticaret politikalarıyla da yakından bağlantılı olduğu değerlendiriliyor. BMGK’daki toplantıda, İsrail’in attığı adımın Somali’nin egemenliği üzerindeki etkilerinin yanı sıra bölgedeki güvenlik dengeleri ve olası diplomatik sonuçları da masaya yatırılacak. Özellikle Somali’nin BMGK dönem başkanlığı öncesinde böyle bir krizle karşı karşıya kalması, toplantının önemini daha da artırıyor. Uluslararası gözlemciler, toplantıdan bağlayıcı bir karar çıkmasının zor olduğunu, ancak İsrail’e yönelik diplomatik baskının artabileceğini öngörüyor. Buna karşın İsrail’in, Somaliland ile geliştirmeyi planladığı siyasi ve ekonomik ilişkilerden geri adım atmayacağı da kulislerde konuşulan olasılıklar arasında yer alıyor. Sonuç olarak İsrail’in Somaliland’ı tanıması, yalnızca iki taraf arasındaki ilişkileri değil, Afrika Boynuzu’nun geleceğini ve Birleşmiş Milletler içindeki dengeleri de etkileyecek yeni bir diplomatik sürecin kapısını aralamış durumda.