PROAKTİFLİK

Giriş: Proaktif Nedir? Proaktif olmak, yaşamımız üzerinde söz sahibi olmanın farkındalığını yaşamaktır. Mesela harekete geçmek, yapılması gerekeni net bir şekilde yapmaktır. Gidilecek yere gitmek, yapılacak yemeği yapıp yemek gibi… Kişinin, gerçekleşebilme ihtimali olan olaylara hazırlıklı olmasıdır. Her zaman ikinci ve üçüncü plana sahiptir. İstenmeyen durum oluşmadan önce mevcut durumu kontrol edebilme, önlem alabilme ve uygun hamleyi yapabilme becerileri de proaktif kişiliğe aittir. Proaktiflik Nedir? Proaktiflik, hem geçmişte yaşanıp istenmeyen sonuçlara yol açmış durumu sahiplenmek hem de bu durumu olumluya çevirecek kararlar alabilmektir. Ayrıca eylem ve sonuçları tahmin ederek, kriz yönetiminde her daim bir adım önde olmak, planlı ve programlı olmanın verdiği rahatlıkla yaratıcı çözümler bulabilmektir. Proaktivite kavramı, bireyin ve çevresinin anlamlı bir şekilde etkileşimli olarak değişmesi olup en çok endüstri sektörü tarafından benimsenmektedir. Proaktif Kişilik Özellikleri Nedir? Kişilik, bireyin kendine göre belirgin bir özelliği olması ve özyapısına uygun kendine özgülüklerin tümü olarak ifade edilebilir. Kişiliğin oluşmasında çevresel ve genetik özellikler başta olmak üzere birçok faktör rol oynar. Risk analizi yapabilmek, olayların gidişini etkileyecek biçimde adım atabilmek, harekete geçip çözüm üretmeye çalışmak, olumsuz çevre koşullarından soyutlanarak hareket edebilmek ve sorumluluk sahibi olabilmektir. Proaktiflik liderlik özellikleriyle benzeşir. Başarılı bir lider, yeniliğe açık olup, analitik düşünebilen, gerçekleşen olumsuz koşulları olumlu süreçlere çevirebilendir. Proaktif insan, bardağın dolu tarafını gören, iyi olabilen, geçmişinden memnun, şimdiki yaşantısından mutlu, gelecekten umutlu ve iyimser olabilendir. İyimserlikle ilgili kavramlardan sevgi, cesaret, affetme, sabretme proaktif özelliklerdir. Proaktif kişilik yapısı yüksek benlik saygısı da olup kişinin yaşam işlevselliğini arttırır. Proaktiflik Öğrenilebilir mi? Öncelikle karşılaştığımız farklı durumlarda davranışlarımızı gözlemlemeli, ne şekilde hareket sergilediğimizin farkına varmalıyız. Proaktif davranış biçimini hayatımıza nasıl aktarabileceğimizi ve gözlemlerimizi düşünerek not almalıyız. Her gün gördüklerimizi fark etmek, etrafımıza dikkatli bakmak, yürünen yolun, çiçeklerin, kedilerin, kuşların, içilen çayın, yazı yazdığın kalemin farkına varmak… Derin nefes almak, aynada gözlerinin içine bakıp kendini gerçekten görmek… Bakmak yerine görmeyi denemek. Kriz Yönetiminde Yaratıcı Çözümler Nasıl Bulunur? Kriz yönetirken proaktif yaklaşım geliştirebilmek için dikkat edilecek unsurlar şöyledir: Bilgi Akışını Doğru ve Yeterli Olarak Sağlama Kriz oluşumunu önleyebilmek için doğru ve yeterli bilgi akışını sağlayabilmek gereklidir. Etkili ve düzenli iletişim işletmede oluşabilecek tüm riskleri azaltacak yönde etkiler. Göze Alınacak Riski Tahmin Etme İşletmeler de tıpkı canlılar gibi doğarlar, büyürler ve ölürler. Tüm dönemlerde işletme sahip olduğu kaynaklarla amaçlarını gerçekleştirmek için göze alması gereken riskler bulunur. İşte bu nedenlerden dolayı alınacak risk miktarının belirlenmesi önem arz eder. Böylece olası durumların krize dönmesinin önüne geçilmiş olur. İşletmenin kuruluş safhasında, düşünce plan halinden, kaynaklar ve insan gücü ile bir gerçeğe dönüştürülür. İnsan kaynağının durumu, üretim sürecinde yapılacaklar, rakiplerin durumu, maliyet analizi, fizibilite ile ilgili pek çok konu detaylandırılır. Böylece karşılaşacak durumlar belirlenip rol haritası çizilmiş olur. Bu durum olayların işletmeyi ne oranda etkileyeceği ve taşıdığı riskleri belir. Erken Uyarı Sistemleri Oluşturmak: Erken uyarı sistemleri sayesinde krizin varlığı, şiddeti ve yoğunluğu tespit edilerek işletmenin varlığının istikrarla sürdürülmesi sağlanır. Ortaya çıkabilecek olan kriz işletme için bir fırsata dönüştürülebilir. Kriz Önleyici Planlama: Etkili planlama yapılması ile problem en uç noktaya çıktığında gerçek problem üzerinde odaklanma imkanı doğar ve hareket için bir yapı temin eder. Kriz yönetiminde önemli nokta, işletmenin krizle karşılaştığı anda yerine getirilmesi gereken faaliyet planlarının varlığıdır. Planları Yazılı Hale Getirmek: Kriz önleme konusunda hazırlanan planların yazıya dökülmesi çok önemlidir. Kişiye bağlı planlar işletmeleri zora sokar. Yazılı olmayan planlarla basit durumlar krizi büyütebilir. Kriz Önleme Timi Oluşturmak: Kriz önleme takımları kriz oluştuğu anda değil de kriz oluşursa etkisini en az düzeyde tutmak ve diğer takımların kriz tekrarı anında etkili tepki verebilecek şekilde hazırlanmasını sağlar. Sonuç: İşletmelerin yaşayabilir bir sistem olarak ayakta kalabilmesi için yöneticiler de mamulün türü, kullanılan teknoloji ve personelden ihtiyaç duyulduğunda belirli oranlarda fedakarlık yapabilmelidir. Proaktif iletişim, uzun vadeli pazarlama politikaları tarafından yönlendirilerek işletmenin imajını yükseltmek için çaba sarf eder. Proaktif yönetim anlayışının sürekli şekilde canlı tutulmasının dönüşüm değeri oldukça çok büyüktür.